Ogólne wskazówki dotyczące wymowy głosek niemieckich.
Samogłoski niemieckie dzielą się na:
a) samogłoski pojedyńcze a, e, i, o, u oraz samogłoski z przegłosem ä, ö, ü,
b) d w u g ł o s k i, tj. dwie samogłoski tworzące jedną zgłoskę ei - (ai), eu au.
Samogłoski pojedyncze wymawia się odmiennie, niż w języku polskim. W jednych wyrazach wymawia się je długo, a w innych - krótko. Dlatego rozróżnia się samogłoski długie i krótkie. Długość wymowy danej samogłoski zależy od tego, czy jest akcentowana i jakie jest jej położenie
Prawidłowa wymowa głosek niemieckich jest bardzo ważna, ponieważ zmiana długości wymowy danej samogłoski tworzy często zupełnie nowy wyraz.
Pisownia niemiecka nie zawsze ujawnia długość samogłoski. Poza tym nie ma pewnej reguły, która normowałaby ogólnie wszystkie przypadki długości wymowy. Wobec tego należy przyswoić sobie prawidłową wymowę samogłoski w różnych wyrazach.
Samogłoski niemieckie mają też wymowę otwartą i ścieśnioną, w zależności od stopnia rowarcia jamy ustnej przy ich wymowie. Rozróżnia się więc samogłoski otwarte i ściesnione.
Najbardziej otwartą samogłoską jest głoska a, najbardziej ścieśnione są głoski i,u.
Obie wyżej podane grupy różnic wymowy są ze sobą powiązane, ponieważ długie samogłoski wymawia się w sposób bardziej ścieśniony, a samogłoski krótkie - w sposób bardziej otwarty.
Najważniejsze przypadki występowania samogłoski długiej:
a) w zgłosce akcentowanej;
b) w pisowni podwójnej samogłoski,
np. der Staat państwo, der Tee herbata, das Boot łódka
c) gdy po samogłosce następuje znak wydłużenia, który który w pisowni stanowi litera h oraz po samogłosce i - litera e, np.: die Zahl liczba, die Uhr zegar, die Ehre honor ihr jej, wy die Liebe miłość;
d) w wygłosie, np. da tam, wo gdzie, so tak, w ten sposób oraz na końcu zgłoski otwartej, tj. zgłoski zakończonej samogłoską, np.: sagen mówić , geben dać;
e) w wyrazach jednozgłoskowych o zgłosce zamkniętej, tj. zakończonej spółgłoską, gdy po samogłosce następuje pojedyńcz spółgłoska, np. gut dobrze, tun czynić, der Tag dzień, der Zug pociąg.
Krótka samogłoska występuje najczęściej:
a) w zgłosce akcentowanej przed podwójną spółgłoską, np.:die Mutter matka, wissen wiedzieć oraz przed sch, pf, i tz, np.; die Mütze czapka, der Tropfen kropla, löschen gasić;